Većina ispitanika iz Austrije, Češke, Slovačke, Poljske, Mađarske i Slovenije identifikovala je svoje zemlje kao deo Srednje Evrope u anketiranoj regiji, smeštenoj između granica Nemačke i bivšeg Sovjetskog Saveza. Hrvati, Srbi, Rumuni i Bugari u većini se ne smatraju srednjoevropljanima.
Deo Evrope između Nemačke i granica bivšeg Sovjetskog Saveza obično se naziva Srednjom Evropom – čak i bez sigurnosti da se zemlje u ovoj regiji zapravo identifikuju kao takve. Kako bi se odredila veza između Srednje Evrope i zemalja ovog dela Evrope, ispitanici iz 10 evropskih zemalja upitani su kojem delu Evrope pripada njihova zemlja te im je ponuđen izbor između Istočne Evrope, Zapadne Evrope, Srednje Evrope ili Balkana.
Većina ispitanika iz 6 zemalja složila se da je Srednja Evropa njihova matična regija: 77% Austrijanaca, 68% Čeha, 65% Slovaka, 63% Poljaka, 55% Mađara i 52% Slovenaca. Jasnu privlačnost toj klasifikaciji takođe pokazuje velika razlika između srednjoevropske i bilo koje druge regionalne pripadnosti koju navode ispitanici iz ovih zemalja. Uprkos tome što neke regionalne, postkomunističke zemlje doživljavaju Austriju kao zapadnu, 64% više Austrijanaca identifikovalo je svoju zemlju kao srednjoevropsku nego kao deo Zapadne Evrope. U Češkoj je razlika između pripadnosti Srednjoj Evropi i druge najčešće navođene zapadnoevropske regionalne pripadnosti bila 53%. U Poljskoj 47%, u Slovačkoj 45%, dok je u Mađarskoj 32% više tvrdilo da njihova zemlja ima srednjoevropski nego istočnoevropski identitet. U Sloveniji je razlika između postotaka onih koji su odabrali Srednju Evropu i drugog po učestalosti odgovora, Balkana, bila 24%.
U Mađarskoj 8% i u Sloveniji 28% tvrdi da svoje zemlje povezuje s Balkanom. Objašnjenje bi moglo biti u tome što se za Mađarsku kaže da je vrata Balkana, dok u Sloveniji veza s poluostrvom možda potiče iz jugoslavenske prošlosti. U Poljskoj, Slovačkoj i Češkoj praktično ni jedan ispitanik ne navodi pripadnost Balkanu. Lakoća s kojom je većina srednjoevropskih zemalja kolektivno isključila Balkan kao svoju regionalnu pripadnost pokazuje jasnoću s kojom dele srednjoevropski regionalni identitet.
Vizija koju su mnoge od ovih zemalja vekovima imale o ulozi ovog dela Evrope u svetu je u pozadini jakog povezivanja s pojmom Srednje Evrope. Dok Austrija svoju ustaljenu pripadnost Srednjoj Evropi (Mitteleuropa) izvodi iz svoje austrougarske prošlosti i jakih veza s Nemačkom, pod različitim imenima, Poljska, Mađarska, Češka i Slovačka imale su jasnu viziju srednjoevropske saradnje. Višegrad 4 ili Inicijativa Tri mora najnoviji su i poznati formati partnerstva podstaknuti snažnim osećajem srednjoevropskosti što je takođe zapaženo u istraživanju CEPER-a.
Dok se u gore spomenutih 6 zemalja više od 50% ispitanika složilo da su srednjoevropski, u preostale 4 zemlje samo je manjina ispitanika podržala ovu regionalnu klasifikaciju svojih zemalja. U Hrvatskoj 26%, dok u Srbiji 11% povezuje svoje zemlje sa Srednjom Evropom – odnosno u Hrvatskoj oko polovina, dok u Srbiji oko petina više ispitanika svoje zemlje smatra srednjoevropskim nego u Sloveniji, koja slično deli Jugoslavensko istorijsko nasleđe.
U Rumuniji 9%, dok je u Bugarskoj očekivano malih 5% izjavilo da je njihova zemlja srednjoevropska. I u Srbiji (75%), Bugarskoj (50%) i u Hrvatskoj (36%) većina ispitanika identifikovala je svoje zemlje kao deo Balkana, dok je samo u Rumuniji većina ispitanika odabrala Istočnu Evropu (sa 57%) kao regiju s kojom identifikuju svoju zemlju.
Ukratko, kako se ide s istoka na zapad, iz Rumunije u Austriju ili s juga na sever, iz Hrvatske u Poljsku, povezanost sa Srednjom Evropom postupno se povećava. Odnosno, u svih 10 ispitanih zemalja većina ispitanika ne vidi svoje matične države kao deo Srednje Evrope međutim, u većini zemalja koje su konvencionalno označene kao srednjoevropske, ovaj regionalni identitet ima privlačnost. Kao rezultat toga, nije pogrešno i dalje nazivati države članice EU-a istočno od Nemačke Srednjom Evropom.
Metodologija
Istraživanje javnog mnijenja sprovedeno je u 10 zemalja srednjoevropske regije: Austriji, Bugarskoj, Hrvatskoj, Češkoj, Mađarskoj, Rumuniji, Srbiji, Slovačkoj, Sloveniji i Poljskoj. Podaci su prikupljeni između 20. fabruara i 10. marta 2023. Anketa je sprovedena telefonom (lično u Srbiji) sa 1000 ispitanika po zemlji. Uzorak po zemlji reprezentativan je prema polu, starosti i tipu naselja.
Podaci: Mart 2023.
Pitanje: Po vašem mišljenju, kom delu Evrope pripada vaša zemlja?
O CEPER-u
CEPER je brend CEPER Grupe. CEPER je akronim za Srednjoevropske perspektive (Central European Perspectives). Oblast ekspertize CEPER-a su srednjoevropski poslovi, kompanija svojim klijentima nudi praćenje medija, istraživanje tržišta i ankete iz regije. Više informacija možete pronaći na www.cepergroup.com.
Facebook
Twitter
LinkedIn
RSS